Otizm: Erken Tanı ve Tedavi Sürecinin Önemi Otizm, yaşamın erken dönemlerinde gözlemlenebilen ve yaşam süresince devam eden nöropsikiyatrik bir bozukluktur. Sosyal ilişkiler, iletişim, davranış ve bilişsel gelişmede gecikme, çoğunluğun gösterdiği davranış örüntülerinin dışına çıkma ve basmakalıp (stereotipik) davranış örüntüleri olarak tanımlanmaktadır (MEB, 2008). Otizm, bir hastalık, bir kusur, bir eksiklik, bir özür ya da bir tür engellilikten çok, hayat boyu süren bir sosyal uyum bozukluğudur. Bu durumun erken dönemde fark edilmesi, hem bireyin hem de ailenin yaşam kalitesini artırmak adına kritik önem taşır. Otizm Tanısının Belirtileri Amerikan Psikiyatri Birliği'nin yayımladığı DSM-IV-TR kılavuzuna göre, otizm tanısı koymak için aşağıdaki belirtilerden en az altısının gözlemlenmesi gerekmektedir: Sosyal etkileşim için gerekli sözel olmayan becerilerde yetersizlik, Yaş grubuna uygun arkadaşlık ilişkileri geliştirememek, Başkalarıyla hayatını paylaşmakta sınırlılık, Dil gelişiminde gecikme, Karşılıklı konuşmada zorluk, Olağan dışı ya da tekrara düşen kelimeler kullanmak, Gelişim dönemine uygun olmayan oyunlar oynamak, Sınırlı alanda yoğun ve olağan dışı ilgilere sahip olmak, Belirli düzen ve rutinlere ilişkin aşırı ısrarcılık, Nesnelerle ilgili sıra dışı ilgiler ve takıntılar. Sanal Otizm Son yıllarda, sanal otizm adıyla tanımlanan bir durum dikkat çekmektedir. Bu kavram, "ekrana bağlı otizm" ya da "televizyona maruz kalma ile oluşan otizm" olarak da adlandırılmaktadır. Çocukların aşırı ekran maruziyeti nedeniyle otizm benzeri belirtiler göstermesi durumunu ifade eder. Ancak sanal otizmde belirtiler genellikle çevresel düzenlemelerle azaltılabilir. Çocukların ekran maruziyetini azaltmak, ebeveynlerin bilinçli bir şekilde sosyal etkileşim ve oyun fırsatları sunmasıyla mümkün olabilir. Otizmli Bireylerin Yaşamı Otizmli bireylerin önemli bir kısmı günlük iletişim gereksinimlerini karşılayacak doğal konuşma becerilerine sahip değildir. Bu bireyler: İsteklerini ifade etmekte zorlanır, deneyimlerini paylaşma konusunda güçlük çekerler. Ekolali denilen, başkalarının söylediklerini tekrar eden

konuşma örüntüleri sergilerler. Ben, sen gibi şahıs zamirlerini kullanmakta güçlük çekerler. Sosyal duyguları (sevgi, mutluluk, üzüntü vb.) ifade etmede ve diğer bireylerle göz teması kurmakta zorluk yaşarlar. Tedavi Süreci Otizm tedavisi, bireyselleştirilmiş bir plan gerektirir ve tedavi hedefleri, bireyin yaşı, durumunun ciddiyeti ve ek fiziksel ya da ruhsal bozukluklarına bağlı olarak değişir. NICE (2013) kılavuzuna göre tedavi hedefleri şunlardır: Otizm belirtilerini azaltmak, Bireylerin kendi potansiyellerine ulaşmasını sağlamak, Ailelere destek olmak, Otizmli bireylere eğitim ve kanıta dayalı tedavi yöntemleri uygulamak. Erken dönemde başlayan eğitim ve davranış terapileri, otizm semptomlarını yönetmede etkili bir yaklaşımdır. Ancak kesin bir tedavi yöntemi henüz bulunmamaktadır. Ankara Psikolog ve Çankaya Psikolog Desteği Otizmli bireylerin eğitimi ve tedavisi sürecinde profesyonel destek almak, tedavi sürecini kolaylaştırabilir. Ankara'da psikolog desteği ve özellikle Çankaya'da uzmanlaşmış terapistler, ailelere ve bireylere yol gösterebilir. Çocuğunuzun özel ihtiyaçlarına uygun bireyselleştirilmiş programlar ile hem bireyin gelişimine katkı sağlanır hem de ailelerin bu süreçte üzerindeki yük azalır. Kaynakça Baykara, B. (2006). Otistik çocukların anne babalarında geniş otizm fenotipinin nörobilişsel görünümünün araştırılması. (Uzmanlık tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir. Bodur, Ş. ve Soysal, Ş. (2004). Otizmin erken tanısı ve önemi, Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 13(10), 394-395. Halker, A. (2001). Otizm - Umudumuz Davranışçı Tedavi. Bethesda, Halker and Associates, Inc. MEB. (2008). Özel eğitim ve rehabilitasyon merkezi yaygın gelişimsel bozukluklar destek eğitim programı. Ankara: Milli Eğitim Basımevi. Muhammed Tayyib Kadak & Yavuz Meral. Otizm Spektrum Bozuklukları - Güncel Bilgilerimiz Neler? Özlüt Fazlıoğlu, Y. (2004). Duyusal Entegrasyon Programının Otizmli Çocukların Duyusal ve Davranış Problemleri Üzerine Etkisinin İncelenmesi. (Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi). Çopuroğlu, Y.C. ve Mengi, A. Toplumsal Dışlanma ve Otizm.